مطالعات گردشگری روستایی در ایران: ارایه ی تحلیلی اسنادی از مقالات انتشاریافته ی فارسی

چکیده گردشگری پدیده ای نو شناخته می شود که از نیمه ی سده ی بیستم به تدریج همگام با گسترش آن در فضاهای روستایی وارد ادبیات علمی مطالعات روستایی شده است. این روند نخست از کشورهای توسعه یافته ی اروپایی و آمریکای شمالی آغاز گردید و در دو دهه ی اخیر مورد توجه پژوهشگران و مسئولان توسعه ی ­روستایی کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران واقع شده­است. بررسی های به عمل آمده در این پژوهش نشان می­دهد که پیشینه ی این موضوع در ایران به آغاز دهه ی­1380­ باز می­گردد و در چند سال گذشته رشد قابل ملاحظه­ای در محافل علمی-دانشگاهی یافته است. این پژوهش با روش اسنادی به طور خاص، سوابق مطالعاتی گردشگری روستایی در حوزه نشریات علمی-پژوهشی کشور را تجزیه و تحلیل می­کند و با طرح پرسش های کلیدی، چه چیزی یا چه موضوعی؟ چرا یا چه مساله­ای؟ کِی یا چه زمانی؟ در کجا؟ چه کسانی و با چه تخصصی؟ در پی شناخت و تحلیل ویژگی های کلی حاکم بر مطالعات گردشگری روستایی است. یافته ها بیانگر 136 اثر علمی- پژوهشی چاپ شده در مجلات علمی-پژوهشی کشور تا پایان تیر­ماه 1392 است و بیشترین پژوهش ها در استان های تهران و مازندران انجام شده است. مجموعه ی مطالعات انجام شده قابل تقسیم به پنج محور برنامه­ریزی و توسعه ی­گردشگری، آثار و پیامدهای گردشگری، ارزشگذاری اقتصادی گردشگری، تحلیل گسترش­ جغرافیایی و سنجش پایداری گردشگری است. 66.17 درصد از کل مطالعات انجام شده دارای روش شناسی کمّی است. مهم ترین اشکال مطالعه شده شامل گردشگری خانه های دوم و طبیعت­گردی می­شود.